Ściółkowanie - co to jest i czym ściółkować?

Ściółkowanie to praktyka ogrodnicza polegająca na pokrywaniu powierzchni gleby warstwą materiału organicznego lub nieorganicznego, nazywanego ściółką.

Ściółkowanie gleby może znacząco podnieść zdrowie roślin i poprawić produktywność uprawy. Takie korzyści wynikają z różnorodnych funkcji ściółki, takich jak:

• zatrzymywanie wilgoci - ściółka działa jak izolator, czego skutkiem jest zmniejszenie parowania wody z gleby. Ograniczone parowanie wody sprawia, że gleba dłużej pozostaje wilgotna, co jest szczególnie ważne w czasie suszy.
• ochrona przed rozwojem chwastów - gruba warstwa ściółki zapobiega wzrostowi chwastów i zmniejsza konkurencję o składniki odżywcze i wodę dla uprawianych roślin.
• poprawa struktury gleby - organiczna ściółka z czasem się rozkłada, dostarczając glebie cennych składników odżywczych i poprawiając jej strukturę. To wspomaga wzrost korzeni i poprawia ogólną żyzność.
• izolacja termiczna - ściółka reguluje temperaturę gleby wokół roślin. Latem zapobiega przegrzewaniu, a zimą chroni przed niskimi temperaturami.
• ochrona przed erozją - ściółkowanie zapobiega erozji gleby, gdyż stabilizuje powierzchnię ziemi, co utrudnia jej zmywanie przez deszcz czy silny wiatr. To szczególnie ważne na terenach pochyłych.
• redukcja chorób roślin - ściółkowanie roślin warzywnych ogranicza kontakt liści z glebą, co zmniejsza ryzyko zakażenia chorobami grzybowymi.
• estetyczny wygląd ogrodu - ściółkowanie gleby pomaga utrzymać porządek w ogrodzie, gdyż warstwa ściółki zapewnia zadbany wygląd. Co więcej, popularne rodzaje ściółkowania wykorzystujące korę lub żwir mają funkcję dekoracyjną.

Do najczęściej używanych materiałów do ściółkowania gleby zalicza się:

• kora drzewna,
• kompost,
• słoma,
• skoszona trawa,
• trociny,
• żwir lub kamienie.

Wybór odpowiedniego materiału na warstwę ściółki powinien zależeć od kilku czynników, dlatego poniżej znajdziesz szczegółowe umówienie każdego z nich.

Prawdopodobnie nie będzie to nadużyciem, jeśli uznamy, że ściółkowanie korą jest najpopularniejszą metodą.

Najczęściej wykorzystywana jest kora sosnowa. Jest ona idealna na ściółkę, gdyż jest lekka, lecz jednocześnie wystarczająco trwała, by utrzymać się na powierzchni gleby przez długi czas. Jej niewątpliwą zaletą jest również niska cena oraz wysoka dostępność, które ułatwiają wykonanie ściółkowania w przypadku dużych ogrodów.

• długo się rozkłada, więc przez długi czas pełni swoją funkcję;
• skutecznie utrzymuje wilgoć i ogranicza rozwój chwastów;
• ma estetyczny wygląd.
  
  

Ściółkowanie korą - wady:

• zakwasza glebę, dlatego może nie być korzystnym rozwiązaniem dla roślin preferujących neutralne lub zasadowe pH;
• powoli uwalnia składniki odżywcze.

Kiedy ściółkowanie korą jest dobrym rozwiązaniem, a kiedy nie?

Ściółkowanie gleby korą to dobre rozwiązanie pod drzewa owocowe, rośliny iglaste i kwaśnolubne, np. borówki.

Nie będzie natomiast dobrym pomysłem pod warzywa i rośliny preferujące neutralne pH, np. lawenda, róża, kapusta, seler, cebula.

Kompost często wykorzystywany jest na wiosenne ściółkowanie gleby, jednak zanim zdecydujesz się na tę metodę, warto poznać jej wady i zalety.

Ściółkowanie gleby kompostem - zalety

• wzbogaca glebę o cenne składniki odżywcze, takie jak: azot, fosfor, potas, a także mikroelementy, co poprawia wzrost roślin;
• dodatkowa ochrona gleby przed chorobami, gdyż zawarte składniki pokarmowe pomagają lepiej chronić się przed chorobami;
• ekologiczne zarządzanie odpadami.

Ściółkowanie gleby kompostem - wady

• krótsza trwałość ściółki w porównaniu do kory czy trocin;
• możliwość zanieczyszczenia roślin;
• nadmiar składników odżywczych, co może wpłynąć na brak równowagi pH gleby;
• potencjalne przyciąganie szkodników, które mogłyby zniszczyć korzenie roślin.

Kiedy ściółkowanie kompostem jest dobrym rozwiązaniem, a kiedy nie?

Kompost dobrze poprawi strukturę gleby pod warzywniki, rabaty kwiatowe, młode krzewy i drzewa.

Nie będzie natomiast odpowiednim wyborem dla roślin kwasolubnych.

Słoma wciąż wypiera nowoczesne materiały syntetyczne stosowane przez specjalistów ogrodnictwa. W rejonach wiejskich jest to po prostu najtańsza opcja, która pomaga zabezpieczyć strukturę i temperaturę gleby. O ile w przypadku warzyw taka naturalna ściółka jest świetnym rozwiązaniem, o tyle w ozdobnych rabatach kwiatowych może się po prostu nie sprawdzić. A dlaczego? O tym przeczytasz poniżej!

Ściółkowanie słomą - zalety

• słoma jest łatwo dostępna i bardzo tania lub darmowa (produkt uboczny z upraw);
• jest materiałem w pełni naturalnym i biodegradowalnym, co sprawia, że idealnie wpisuje się w ekologiczne praktyki ogrodnicze;

Ściółkowanie słomą - wady

• krótkotrwałe ściółkowanie, gdyż szybko się rozkłada;
• zawartość różnych nasion w słomie może promować wzrost chwastów;
• ryzyko przyciągania szkodników;
• warstwy ściółki łatwo może rozdmuchać wiatr, co zdecydowanie nie pomoże Ci zadbać o gospodarkę wodną roślin;
• w miarę rozkładu słoma może prowadzić do tymczasowego niedoboru azotu w glebie, ponieważ mikroorganizmy rozkładające słomę zużywają azot.

Kiedy ściółkowanie słomą jest dobrym rozwiązaniem, a kiedy nie?

Słoma sprawdzi się na ściółkowanie w warzywnikach i sadach.

Nie będzie dobrym rozwiązaniem, jeśli chcesz ściółkować rośliny ozdobne.

Suszona trawa to kolejne bardzo popularne rozwiązanie, które umożliwia niskokosztowe ściółkowanie roślin. Jak każdy z materiałów ma ona swoje wady i zalety, dlatego czas poznać obie strony medalu, żeby podjąć dobry wybór.

Ściółkowanie skoszoną trawą - zalety:

• łatwość pozyskania,
• poprawa struktury gleby.

Ściółkowanie skoszoną trawą - wady:

• krótkotrwałe rozwiązanie, gdyż trawa szybko się rozkłada,
• ryzyko przyciągania szkodników, takich jak: ślimaki czy gryzonie,
• możliwość zakwaszenia gleby,
• skłonność do gnicia, co może sprzyjać powstawaniu pleśni.

Kiedy ściółkowanie skoszoną trawą jest dobrym rozwiązaniem, a kiedy nie?

To dobre rozwiązanie niemal do każdego rodzaju roślin, jednak nie sprawdzi się, jeśli chcesz przeprowadzić ściółkowanie na terenach o dużej wilgotności.

A czy trocinami można zabezpieczyć rośliny? Można, ale z doświadczenia podpowiemy Ci, że zrębki drzewne nie będą najlepszym pomysłem. Zdecydowanie lepiej rozsyp je gdzieś wokół drzew, a do ściółkowania wybierz inny materiał.

Ściółkowanie trocinami - zalety

• niski koszt ściółkowania.

Ściółkowanie trocinami - wady

• zakwaszenie gleby, co może być niekorzystne w przypadku roślin, które wolą zasadowe i neutralne pH;
• zwiększone zapotrzebowanie na azot;
• krótkotrwałe rozwiązanie;
• możliwość zbrylania się, zwłaszcza jeśli są stosowane w grubej warstwie, co może utrudniać przepływ powietrza do korzeni roślin i prowadzić do problemów z ich zdrowiem.

Kiedy ściółkowanie skoszoną trawą jest dobrym rozwiązaniem, a kiedy nie?

Ściółkowanie trocinami może pomóc Ci zabezpieczyć rośliny przed wiosennymi przymrozkami, jednak nie sprawdzi się ono długoterminowo.

1. 

   Dodaj do listy życzeń

   

   Sito ogrodowe Peltre regulowane 40cm prostokątne czarne

   21,99 zł

   Kształt: 2

   Dodaj do koszyka
2. 

   Promocja

   Dodaj do listy życzeń

   Koszyk do cebulek Julis 18 cm, zielony

   Cena promocyjna 4,99 zł Normalna cena 7,99 zł

   Najniższa cena z 30 dni przed promocją: 6,99 zł

   Rozmiar: 3 | Ilość: 2

   Rozmiar:

   23 cm

   30 cm

   Ilość:

   10

   Dodaj do koszyka
3. 

   Dodaj do listy życzeń

   Szklarnia ogrodowa Nemea 75 cm, antracyt

   149,99 zł

   Rozmiar: 2

   Rozmiar:

   60 cm

   Dodaj do koszyka
4. 

   Promocja

   Dodaj do listy życzeń

   

   

   

   

   Miniszklarnia Vesima, 39 x 24 cm, zielona

   Cena promocyjna 35,99 zł Normalna cena 37,99 zł

   Najniższa cena z 30 dni przed promocją: 37,99 zł

   Wariant: 5

   Dodaj do koszyka
5. 

   Promocja

   Dodaj do listy życzeń

   Doniczki rozsadowe kwadratowe Corse 11 cm, 5 szt.

   Cena promocyjna 11,99 zł Normalna cena 13,99 zł

   Najniższa cena z 30 dni przed promocją: 11,99 zł

   Dodaj do koszyka
6. 

   Promocja

   Dodaj do listy życzeń

   Doniczki torfowe Turgon, 16 x 4cm, 120 szt.

   Cena promocyjna 21,99 zł Normalna cena 29,99 zł

   Najniższa cena z 30 dni przed promocją: 24,99 zł

   Dodaj do koszyka
7. 

   Promocja

   Dodaj do listy życzeń

   Siewnik inspektowy Trizy, 20 x 12 cm, czerwony

   Ocena:

   100%

   1  Opinia

   Cena promocyjna 133,99 zł Normalna cena 162,99 zł

   Najniższa cena z 30 dni przed promocją: 137,99 zł

   Dodaj do koszyka
8. 

   Promocja

   Dodaj do listy życzeń

   Doniczki torfowe Turgon, 21 x 17 cm, 72 szt.

   Cena promocyjna 21,99 zł Normalna cena 27,99 zł

   Najniższa cena z 30 dni przed promocją: 22,99 zł

   Dodaj do koszyka
9. 

   Promocja

   Dodaj do listy życzeń

   

   Sito ogrodowe Peltre regulowane 40cm okrągłe czarne

   Cena promocyjna 17,99 zł Normalna cena 18,99 zł

   Najniższa cena z 30 dni przed promocją: 18,99 zł

   Kształt: 2

   Dodaj do koszyka
10. 

    Promocja

    Dodaj do listy życzeń

    Koszyk do cebulek Julis 28 x 25 cm, zielony

    Cena promocyjna 7,99 zł Normalna cena 9,99 zł

    Najniższa cena z 30 dni przed promocją: 7,99 zł

    Ilość: 2

    Ilość:

    10

    Dodaj do koszyka
11. 

    Dodaj do listy życzeń

    Koszyk do cebulek Julis kwadratowy, 10 szt.

    55,99 zł

    Ilość: 2

    Ilość:

    1

    Dodaj do koszyka
12. 

    Dodaj do listy życzeń

    Koszyk do cebulek Julis 30 cm, 10 szt.

    54,99 zł

    Ilość: 2 | Rozmiar: 3

    Ilość:

    1

    Rozmiar:

    18 cm

    23 cm

    Dodaj do koszyka
13. 

    Promocja

    Dodaj do listy życzeń

    Koszyk do cebulek Julis 23 cm, 10 szt.

    Cena promocyjna 29,99 zł Normalna cena 33,99 zł

    Najniższa cena z 30 dni przed promocją: 29,99 zł

    Ilość: 2 | Rozmiar: 3

    Ilość:

    1

    Rozmiar:

    18 cm

    30 cm

    Dodaj do koszyka
14. 

    Promocja

    Dodaj do listy życzeń

    Koszyk do cebulek Julis 18 cm, 10 szt.

    Cena promocyjna 23,99 zł Normalna cena 25,99 zł

    Najniższa cena z 30 dni przed promocją: 25,99 zł

    Ilość: 2 | Rozmiar: 3

    Ilość:

    1

    Rozmiar:

    23 cm

    30 cm

    Dodaj do koszyka
15. 

    Promocja

    Dodaj do listy życzeń

    Koszyk do cebulek Julis 30 cm, zielona

    Cena promocyjna 7,99 zł Normalna cena 10,99 zł

    Najniższa cena z 30 dni przed promocją: 7,99 zł

    Rozmiar: 3 | Ilość: 2

    Rozmiar:

    18 cm

    23 cm

    Ilość:

    10

    Dodaj do koszyka
16. 

    Promocja

    Dodaj do listy życzeń

    Koszyk do cebulek Julis 23 cm, zielony

    Cena promocyjna 6,99 zł Normalna cena 8,99 zł

    Najniższa cena z 30 dni przed promocją: 6,99 zł

    Rozmiar: 3 | Ilość: 2

    Rozmiar:

    18 cm

    30 cm

    Ilość:

    10

    Dodaj do koszyka
17. 

    Promocja

    Dodaj do listy życzeń

    Szklarnia ogrodowa Nemea 60 cm, antracyt

    Cena promocyjna 113,99 zł Normalna cena 129,99 zł

    Najniższa cena z 30 dni przed promocją: 113,99 zł

    Rozmiar: 2

    Rozmiar:

    75 cm

    Dodaj do koszyka
18. 

    Promocja

    Dodaj do listy życzeń

    Doniczki rozsadowe okrągłe Corse 9 cm + 6 cm, 200 szt.

    Cena promocyjna 32,99 zł Normalna cena 36,99 zł

    Najniższa cena z 30 dni przed promocją: 32,99 zł

    Rozmiar: 2

    Rozmiar:

    Zestaw 7+9 cm

    Dodaj do koszyka
19. 

    Promocja

    Dodaj do listy życzeń

    Doniczki rozsadowe kwadratowe Corse 7 cm, 12 szt.

    Cena promocyjna 7,99 zł Normalna cena 11,99 zł

    Najniższa cena z 30 dni przed promocją: 7,99 zł

    Dodaj do koszyka
20. 

    Promocja

    Dodaj do listy życzeń

    Doniczki torfowe Turgon, 8 x 8 cm 24 szt.

    Ocena:

    100%

    1  Opinia

    Cena promocyjna 19,99 zł Normalna cena 22,99 zł

    Najniższa cena z 30 dni przed promocją: 19,99 zł

    Ilość: 2

    Ilość:

    60

    Dodaj do koszyka

Wiele osób uważa, że żwir będzie dobrym pomysłem do ściółkowania roślin. Czy naprawdę jest doskonały materiał do tego zadania? Mamy pewne wątpliwości, dlatego przedstawimy Ci plusy i minusy tego rozwiązania.

Ściółkowanie żwirem – zalety

• długotrwałość kamiennej ściółki;
• estetyczny wygląd;
• dobra ochrona przed chwastami;
• dobry drenaż, co jest szczególnie korzystne na glebach ciężkich i gliniastych;
• odporność na warunki atmosferyczne, gdyż kamienie i żwir w przeciwieństwie do materiałów organicznych nie są podatne na gnicie czy rozwiewanie przez wiatr.

Ściółkowanie kamieniami – wady

• brak składników odżywczych, które zapewniają inne materiały naturalne;
• podnoszenie temperatury, gdyż kamienie nagrzewają się pod wpływem słońca, co może podnosić temperaturę gleby;
• trudności w zmianie aranżacji;
• konieczność zastosowania agrowłókniny celem prewencji chwastów;
• wysoki koszt w porównaniu z organicznymi materiałami, takimi jak skoszona trawa czy słoma.

Kiedy ściółkowanie kamieniami jest dobrym rozwiązaniem, a kiedy nie?

Ze względu na to, że ściółkowanie wpływa na rozwój roślin, a kamienie nie dostarczają żadnych składników odżywczych, to nie będzie dobre rozwiązanie pod roślinami preferującymi żyzne podłoże. Nie sprawdzi się także w rejonach o wysokich temperaturach.

A kiedy ściółkowanie rabat kamieniami ma sens? W ogrodach skalnych wokół sukulentów i roślin sucholubnych.

Brzmi abstrakcyjne? To metoda, która ostatnio zdobywa serca nowoczesnych ogrodników, którzy szukają taniej alternatywy ściółkowania podczas sadzenia roślin na wiosnę. Polega na układaniu kartonów bezpośrednio na ziemi lub pod inną warstwą organicznego materiału, takiego jak: kompost, słoma czy kora.

Ściółkowanie kartonami – zalety

• tania alternatywa
• ekologiczność rozwiązania
• łatwość stosowania - są proste w użyciu i można je łatwo rozłożyć na większych powierzchniach, co czyni tę metodę mało pracochłonną
• poprawa gleby - w miarę rozkładu kartonów, wprowadzają one do gleby materię organiczną, poprawiając jej strukturę i zwiększając aktywność mikroorganizmów

Ściółkowanie kartonami – wady

• krótka żywotność - kartony szybko się rozkładają
• estetyka - karton może nie prezentować się estetycznie w ogrodzie
• przyciąganie szkodników - rozkładający się karton może przyciągać szkodniki, takie jak ślimaki i gryzonie
• niska przepuszczalność powietrza i wody- jeśli kartony są zbyt grube lub ułożone w kilku warstwach, mogą ograniczać dostęp powietrza i wody do korzeni roślin
• chemikalia w kartonach - niektóre kartony mogą zawierać kleje, barwniki lub inne chemikalia, które mogą być szkodliwe dla gleby i roślin.

Kiedy ściółkowanie kartonami jest dobrym rozwiązaniem, a kiedy nie?

Ściółkowanie kartonami jest dobrą opcją na rabatach warzywnych, pod krzewami i w miejscach, gdzie zależy nam na kontrolowaniu chwastów w ekologiczny sposób. Nie sprawdzi się jednak na obszarach o wysokiej wilgotności, gdzie karton może szybko zgnić, ani tam, gdzie estetyka ogrodu jest priorytetem.

Ściółkowanie drzew owocowych

Ściółkowanie drzew owocowych często wymaga cięższych, długotrwałych materiałów (np. kora, zrębki). Zaleca się także, by grubość ściółki wynosiła od 5 do 10 cm, jednak warto ją ułożyć dość rzadko i dala od pnia.

Ściółkowanie warzyw

Ściółkowanie warzyw wymaga lżejszych, szybciej rozkładających się materiałów (np. słoma, skoszona trawa) oraz cieńszej warstwy ściółki. Dla warzyw zalecana grubość ściółki wynosi od 2 do 5 cm i warto układać ją rzędami lub wokół roślin.

Czas przejść do konkretów, czyli jak krok po kroku wykonać ściółkowanie wiosną, by substancje odżywcze odpowiednio mogły wesprzeć rozwój roślin.

Krok 1: Przygotowanie gleby

• Odchwaszczanie: Usuń wszystkie chwasty i ich korzenie z obszaru, który zamierzasz ściółkować.
• Spulchnienie gleby: Spulchnij glebę na głębokość 5-10 cm, aby zapewnić lepszy dostęp powietrza i wody do korzeni roślin. Warto także wzbogacić glebę kompostem lub innymi nawozami organicznymi.
• Podlewanie: Przed nałożeniem ściółki obficie podlej glebę, co pomoże utrzymać wilgoć pod warstwą ściółki.

Krok 2: Nakładanie ściółki

• Grubość warstwy: Rozłóż ściółkę na grubość od 2 do 10 cm, w zależności od materiału i celu ściółkowania
• Rozmieszczenie ściółki: Układaj ściółkę równomiernie wokół roślin, unikając bezpośredniego kontaktu z łodygami lub pniami, co może prowadzić do gnicia i chorób. W przypadku drzew i krzewów ściółka powinna być rozłożona w odległości kilku centymetrów od pnia.
• Wyrównanie warstwy: Upewnij się, że warstwa ściółki jest równomierna i nie tworzy zbyt dużych kopców, co mogłoby zakłócać cyrkulację powietrza i dostarczanie składników pokarmowych do roślin.

Krok 3: Utrzymanie ściółki

• Regularne sprawdzanie: Co jakiś czas sprawdzaj stan ściółki, aby upewnić się, że jest równomiernie rozłożona i nie tworzą się puste miejsca, które mogłyby zarosnąć chwastami.
• Regularne uzupełnianie ściółki: W zależności od rodzaju materiału, ściółka może się rozkładać i wymagać uzupełniania co kilka tygodni (np. skoszona trawa) lub miesięcy (np. kora, zrębki).
• Podlewanie: Ściółka zatrzymuje wilgoć, ale w okresach suszy warto regularnie sprawdzać wilgotność gleby pod ściółką i podlewać rośliny w razie potrzeby.