Wrzesień i październik to czas na zbiory winogron, a dla większości osób nieodłącznie wiąże się z wyrobem domowego wina. Ten trunek uwielbiany jest przez wszystkich, a dobrze zrobiony potrafi doskonale podkreślić smakowitość potraw. Jednak kluczem do sukcesu jest odpowiednia wiedza nt. fermentacji i właśnie ją przekażemy Ci w tym artykule. Dowiesz się z niego, jak zrobić wino z winogron jasnych i ciemnych oraz ile dodać cukru, by stworzyć odmianę wytrawną, półsłodką i słodką. Zaczynamy nasze poradnikowe warsztaty winiarskie!
Spis Treści
Jak zrobić wino z winogrona?
Zanim dokładnego przepisu, z którego dowiesz się, jak zrobić dobre wino z winogron, czas na trochę teorii. Początkujących winiarzy zachęcamy do dokładnego zapoznania się z tą częścią artykułu, gdyż dobra teoria to podstawa, by dokonać jeszcze lepszej praktyki.
Niezbędne akcesoria do wyrobu domowego wina – lista zakupów
Jeśli chcesz zrobić dobre domowe wino winogronowe, to musisz wyposażyć się w kilka niezbędnych rzeczy. W Twoim wyposażeniu powinny się znaleźć:
- prasa do owoców – umożliwia szybkie zmiażdżenie winogron. Otrzymany z miażdżenia moszcz (sok z winogron) wykorzystywany jest do dalszej obróbki. Producenci oferują prasy do wyciskania soku wykonane ze stali nierdzewnej lub drewna. Stal jest łatwiejsza w czyszczeniu, jednak wiele wytrawnych koneserów uważa, że sok z prasy drewnianej ma lepsze walory smakowe.
- balon (gąsior) na wino – naczynie niezbędne do procesu fermentacji. Najlepszym wyborem są te w plastikowym lub wiklinowym koszu, gdyż chroni sok przed światłem słonecznym.
- korek do balonu (gąsiora) na wino – niezbędne są 2 korki do gąsiora! Pierwszy z otworem na rurkę fermentacyjną jest potrzebny do fermentacji, a drugi do zachowania świeżości wina po zakończeniu procesu fermentacji.
- rurka fermentacyjna – umożliwia proces fermentacji w balonie i zabezpiecza trunek przed muchami owocówkami.
- wężyk do ściągania wina – niezbędne akcesorium do ściągnięcia osadu i przelania wyrobu do butelek.
- cukromierz (winomierz) – wskaźnik, który pokaże Ci, poziom cukru w winie, co ma bezpośredni wpływ na jego moc.
- szklane butelki do przelania wina.
Jak się robi domowe wino? Proces fermentacji krok po kroku
Możesz zrobić domowe wino bez kompleksowej wiedzy teoretycznej, jednak warto rozumiem zachodzące procesy, by ustrzec się przed błędami. Poniżej w bardzo skróconej wersji opowiemy Ci, jak właściwie powstaje wino i co sprawia, że winogrono zamienia się w pyszny napój z procentami.
- Przygotowanie moszczu, czyli przygotowanie soku na wino. Podstawą dobrze wykonanego procesu są zdrowe owoce. Najlepiej wybrać dojrzałe, jednak nie przejrzałe winogrono (chyba że uwielbiasz odmiany wina Tokaj). Owoce musisz umyć, a następnie starannie rozgnieść w prasie. We wszystkich winogronach powinna popękać skórka, by owoce puściły sok.
- Fermentacja burzliwa trwa 14 dni. To proces, w który przejawia się mocnym wydzielaniem dwutlenku węgla. Wiąże się to z silnym bulgotaniem w rurce oraz wytwarzaniem piany. Gąsior stawiamy w temperaturze pokojowej.
- Fermentacja cicha trwa od 14 do 30 dni. Im więcej cukru dodamy, tym dłużej będzie trwał ten proces. W tej fazie bulgotanie jest delikatne, a piany jest mało, gdyż wydzielanie dwutlenku węgla jest znacznie niższe.
- Klarowanie wina, czyli opadnięcie cząstek osadu na dno. To faza, w której trunek się klaruje. Czasem niezbędna jest tu pomoc w postaci węgla aktywnego, żelatyny, kazeiny, betonitu lub białka kurzego, by zneutralizować dodatnie lub ujemne cząsteczki. Ilość dodawanej substancji nie może być zbyt duża, gdyż pogorszy to walory smakowe wina.
- Leżakowanie w zacienionym miejscu, w którym temperatura wynosi około 10-12°C.
Teraz czas na to, na co czeka każdy czytelnik tego artykułu: przepisy na dobre domowe wino z winogron! Każdy przepis poprzedzimy krótką informacją, dzięki której zrozumiesz, że różne odmiany winogron wymagają nieco innego podejścia. Trunki z winogron czerwonych teoretycznie robi się tak samo jak z winogron białych, jednak pominięcie jednego kroku może sprawić, że sok z ciemnych owoców stanie się ... biały! Przeczytaj dokładnie wszystkie informacje, żeby uniknąć winiarskich faux pas!
Jak zrobić wino z winogron ciemnych?
Winogrona ciemne mają największą ilość flawonoidów, które neutralizują wolne rodniki. Ciemne owoce dostarczają także więcej żelaza, a dzięki procesowi maceracji – o którym opowiemy Ci poniżej – wino czerwone bogate jest także w duże ilość antyoksydantów, błonnika czy melatoniny, które są zawarte w pestkach.
Teoria: jak zrobić wino z ciemnych winogron?
Czerwone wino wymaga procesu maceracji. Polega on na wypłukiwaniu fenoli, barwników z nasion, skórki i miąższu oraz substancji zapachowych. Proces maceracji sprawia, że jasny sok z winogron nabiera charakterystycznego czerwonego koloru. Podstawę tego procesu stanowi zamaczanie pestek, łodyg i skórek w wyciśniętym, ale niesfermentowanym soku (przed fermentacją burzliwą).
Praktyka: jak zrobić wino z czerwonych winogron?
Składniki:
- 10 dojrzałych czerwonych winogron
- 2 kg cukru (ilość zależy od słodyczy winogron i preferowanego poziomu alkoholu)
- 4 litry wody
- drożdże winiarskie
- pożywka dla drożdży
- kwas cytrynowy lub winowy (opcjonalnie, do regulacji poziomu kwasowości)
- siarczan potasu (do konserwacji)
Jak zrobić czerwone wino z ciemnego winogrona? Przepis krok po kroku
- Przygotowanie winogron: Umyj winogrona i usuń wszystkie niedoskonałości. Pojedyncze owoce pozostaw do wyschnięcia. UWAGA: Możesz pominąć ten proces, gdyż pomoże to w fermentacji.
- Ekstrakcja soku: Rozgnieć winogrona w gąsiorze, tak aby uwolnić sok. Przykryj naczynie gazą i pozostaw w ciepłym miejscu.
- Maceracja: Pozostaw rozgniecione winogrona w soku na 3-5 dni w temperaturze pokojowej. To umożliwi ekstrakcję koloru i aromatów ze skórek. Co jakiś czas mieszaj masę.
- Przygotowanie soku cukrowego: Rozpuść cukier w przegotowanej wodzie, pogrzewając na palniku.
- Przygotowanie drożdży: Drożdże winiarskie wsyp do butelki o pojemności mniejszej niż 0,3 litra i zalej letnią wodą z łyżeczką cukru. Dodaj szczypty pożywki dla drożdży.
- Fermentacja: Dodaj drożdże winiarskie i sok z cukrem do gąsiora. Zamocuj korek z rurką fermentacyjną.
- Monitorowanie: Co kilka dni sprawdzaj gęstość i pH, jeżeli masz taką możliwość. Fermentacja powinna trwać od 1 do 2 tygodni, w zależności od temperatury i drożdży.
- Filtracja: Po zakończeniu fermentacji, przecedź wino przez worek do filtracji owoców lub przez bardzo drobną siatkę, aby usunąć resztki owoców.
- Dodanie cukru: Jeżeli wino jest zbyt cierpkie, możesz dodać więcej cukru do pojemnika fermentacyjnego. Uważaj jednak, aby nie przesadzić.
- Konserwacja: Dodaj siarczan potasu, aby zabić pozostałe drożdże i bakterie.
- Butelkowanie: Za pomocą lejka przelej wino do czystych butelek, zostawiając około 2,5 cm przestrzeni u góry. Zakorkuj butelki.
- Leżakowanie: Pozostaw wino w butelkach na co najmniej 3-6 miesięcy przed spożyciem. Im dłużej, tym lepiej. Leżakowanie powinno odbywać się w chłodnym pomieszczeniu.
- Degustacja: Po starzeniu, twoje wino jest gotowe do spożycia. Smacznego!
Jak zrobić wino z białego winogrona?
A co jeśli marzy Ci się białe wino? Należy pamiętać o kilku różnicach w procesie fermentacji, jednak nie ma ich zbyt wiele.
Teoria: jak zrobić wino z białych winogron?
Przygotowanie wina z białego winogrona różni się nieco od procesu dla czerwonych winogron, głównie ze względu na brak maceracji ze skórkami.
Praktyka: jak zrobić wino z winogrona białego?
Składniki:
- 10-15 kg dojrzałych białych winogron
- 5-10 kg cukru (ilość zależy od słodyczy winogron i preferowanego poziomu alkoholu)
- Drożdże winiarskie
- Nutrienty dla drożdży (opcjonalnie)
- Kwas cytrynowy lub winowy (opcjonalnie, do regulacji poziomu kwasowości)
- Siarczan potasu (do konserwacji)
Jak zrobić wino z winogron jasnych? Przepis krok po kroku
- Przygotowanie winogron: Umyj winogrona i usuń wszystkie niedoskonałości. Odstaw do wyschnięcia.
- Ekstrakcja soku: Rozgnieć winogrona w dużym pojemniku, aby uwolnić sok. Możesz użyć worek do filtracji owoców, aby ułatwić ten proces.
- Filtracja: Natychmiast przecedź masę przez worek do filtracji owoców lub przez bardzo drobną siatkę, aby oddzielić sok od resztek owoców. W przypadku białego wina nie chcemy maceracji ze skórkami.
- Fermentacja: Przelej sok do gąsiora, dodaj cukier rozpuszczony we wrzącej wodzie, przygotowane według wskazań na opakowaniu drożdże winiarskie i ewentualne nutrienty. Zakryj pojemnik gazowym płaszcze, folią spożywczą lub korkiem z otworem, a następnie nie zapomnij założyć rurkę fermentacyjną.
- Monitorowanie: Co kilka dni sprawdzaj gęstość i pH, jeżeli masz taką możliwość. Fermentacja powinna trwać od 1 do 2 tygodni, w zależności od temperatury i drożdży.
- Dodanie cukru i regulacja kwasowości: Po zakończeniu fermentacji, jeśli wino jest zbyt cierpkie, możesz dodać więcej cukru i ewentualnie skorygować kwasowość, dodając kwas cytrynowy lub winowy.
- Konserwacja: Dodaj siarczan potasu, aby zabić pozostałe drożdże i bakterie.
- Klarowanie: Pozostaw wino w chłodnym miejscu na kilka dni, aby zanieczyszczenia opadły na dno. Następnie ostrożnie przelej wino do nowego pojemnika, starając się nie zabrać osadu.
- Butelkowanie: Za pomocą lejka przelej wino do szklanych butelek, zostawiając około 2,5 cm przestrzeni u góry. Zakorkuj butelki.
- Starzenie: Pozostaw wino w butelkach na co najmniej 3-6 miesięcy przed spożyciem. Im dłużej, tym lepiej. Leżakowanie powinno odbywać się w chłodnym pomieszczeniu.
- Degustacja: Po starzeniu, twoje wino jest gotowe do spożycia. Smacznego!
Smak trunku a proces przygotowania domowego wina
Ile osób, tyle gustów. Jedni lubią smak słodkiego młodego wina, a inni wolą wina mocniejsze bardziej wytrawne. Od czego zależy to, czy wino jest słodkie czy wytrawne? Wbrew powszechnej opinii nie tylko od ilości cukru.
Słodkość wina zależy od takich czynniku jak:
- Ilość cukru w winogronach: Wyższa zawartość cukru w dojrzałych winogronach może prowadzić do wina o wyższej słodkości, chyba że cukier zostanie całkowicie przekształcony w alkohol.
- Proces fermentacji: Podczas fermentacji drożdże przekształcają cukry w alkohol. W przypadku win wytrawnych, fermentacja jest zwykle kontynuowana do momentu, aż niemal wszystkie cukry zostaną przekształcone. Dla win półsłodkich lub słodkich, fermentacja jest zatrzymywana wcześniej, pozostawiając pewną ilość resztkowego cukru.
- Dodany cukier: W niektórych przypadkach do wina dodaje się cukier po fermentacji, aby zwiększyć jego słodkość. Ta praktyka jest znana jako dosładzanie i jest różnie regulowana w zależności od regionu i rodzaju wina.
- Odmiana winogrona: Niektóre odmiany winogron są naturalnie słodsze niż inne i bardziej predysponują do produkcji win słodkich.
- Warunki uprawy: Czynniki takie jak klimat, gleba i praktyki uprawy mogą wpływać na zawartość cukru w winogronach.
- Czas dojrzewania: W niektórych przypadkach dłuższy czas dojrzewania może zmienić równowagę kwasów i cukrów w winie, wpływając na jego odczucie w ustach, choć niekoniecznie na rzeczywistą zawartość cukru.
Jak zrobić słodkie wino z winogron?
- Zatrzymanie fermentacji: Najważniejszym elementem w produkcji słodkiego wina jest wczesne zatrzymanie fermentacji, aby zachować wysoką zawartość resztkowego cukru. Można to zrobić na przykład przez schłodzenie wina do temperatury, przy której drożdże przestają być aktywne.
- Dosładzanie: Po zakończeniu fermentacji można dodatkowo dosłodzić wino, dodając więcej cukru.
- Użycie słodkich odmian winogron: Możesz użyć naturalnie słodszych odmian winogron, aby zwiększyć słodkość wina.
Jak zrobić wino półsłodkie z winogron?
- Częściowa fermentacja: W produkcji wina półsłodkiego poziom cukru jest kontrolowany tak, aby fermentacja została zatrzymana, gdy część cukru została już przekształcona w alkohol, ale nie cała.
- Zbalansowanie kwasowości: Możesz też dodać więcej kwasu (na przykład kwasu cytrynowego czy winowego), aby zrównoważyć słodkość, jeśli to konieczne.
Jak zrobić wino wytrawne z winogron?
- Pełna fermentacja: Kluczową różnicą jest pozostawienie wina do fermentacji tak długo, jak to możliwe, aby wszystkie cukry zostały przekształcone w alkohol, co daje wino o niskiej zawartości resztkowego cukru.
- Brak dosładzania: W przypadku win wytrawnych, dodawanie cukru po zakończeniu fermentacji nie jest praktykowane, chyba że jest to konieczne do dostosowania wina do określonych standardów.
- Kontrola temperatury: Fermentację często prowadzi się w nieco niższej temperaturze, aby zwiększyć złożoność aromatów, co jest często pożądane w winach wytrawnych.
- Odmiany winogron: Opcjonalnie, można użyć odmian winogron, które naturalnie dają mniej słodkie wina.
Jak zrobić wino z winogron? Podsumowanie
Mamy nadzieję, że nasz artykuł dostarczył Ci wszystkich niezbędnych informacji, by wytworzyć pyszny klarowny trunek. W tym poradniku zawarliśmy przepisy z dodatkiem drożdży, jednak jeśli interesuje Cię wino z winogron bez drożdży to zapraszamy Cię do naszego innego artykułu: Jak zrobić wino bez drożdży. Na naszym blogu znajdziesz także więcej informacji o tym, jak wykonać ten szlachetny trunek z różnych owoców. Jeśli jest to coś, co szczególnie Cię interesuje, to zapraszamy do zerknięcia do naszych pozostałych poradników.